English
TÜRKİYE CUMHURİYETİ
ANAYASA MAHKEMESİ
İKİNCİ BÖLÜM
KARAR
ARİFE DURAN VE DİĞERLERİ BAŞVURUSU
Başvuru Numarası: 2022/30839
Karar Tarihi: 8/1/2025
İKİNCİ BÖLÜM
KARAR
Başkan : Basri BAĞCI
Üyeler : Yıldız SEFERİNOĞLU
Kenan YAŞAR
Ömer ÇINAR
Metin KIRATLI
Raportör : Olcay ÖZCAN
Başvurucular :
1. Arife D. (T.C. Kimlik No: 58495******)
2. Cemile U. (T.C. Kimlik No: 10289******)
3. Firdevs S. (T.C. Kimlik No: 60523******)
4. Gülseren B. (T.C. Kimlik No: 33877******)
5. Hanife O. (T.C. Kimlik No: 60292******)
6. Hasan Ş. (T.C. Kimlik No: 10214******)
7. İbrahim U. (T.C. Kimlik No: 58252******)
8. Mustafa B. (T.C. Kimlik No: 61435******)
9. Naci K. (T.C. Kimlik No: 53884******)
10. Ömer Ş. (T.C. Kimlik No: 10220******)
11. Saadet Ç. (T.C. Kimlik No: 58006******)
12. Selahattin U. (T.C. Kimlik No: 58234******)
13. Ümit O. (T.C. Kimlik No: 60274******)
14. Yakup Ş. (T.C. Kimlik No: 10223******)
Vekili : Av. Şaziye İrem TANDOĞAR EKİNCİ
I. BAŞVURUNUN ÖZETİ
1. Başvuru, kamu kurumlarından olan alacağın değer kaybına uğratılması (veya
uğratılarak ödenmesi) nedeniyle mülkiyet hakkının ve yargı kararının icra edilmemesi
nedeniyle kararın icrası hakkının ihlal edildiği iddiasına ilişkindir. Başvurucular, nihai hükmü
farklı tarihlerde öğrendikten sonra süresi içerisinde bireysel başvuruda bulunmuştur. İkinci
Bölüm 7/11/2023 ve 28/12/2023, Birinci Bölüm 29/12/2023 tarihlerinde adil yargılanma
hakkı kapsamındaki makul sürede yargılanma hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın
başvuru yollarının tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna, mülkiyet hakkının ihlal
edildiğine ilişkin iddianın kabul edilebilirlik hususunun karara bağlanması Bölüm kararını
gerektirdiğinden başvurunun Bölüme gönderilmesine karar vermiştir.
2. 2022/30866 ve 2022/32906 sayılı başvuruların 2022/30839 sayılı bireysel
başvuru ile birleştirilmesine ve incelemenin 2022/30839 sayılı bireysel başvuru dosyası
üzerinden sürdürülmesine karar verilmiştir.
II. DEĞERLENDİRME
A. Kararın İcrası Hakkının İhlal Edildiğine İlişkin İddia
3. Başvurucular, hüküm altına alınan bedelin ödenmediğinden şikâyet etmiştir.
4. Anayasa Mahkemesi Veysi Ado ([GK] B. No: 2022/100837, 27/4/2023)
kararında, 9/1/2013 tarihli ve 6384 sayılı Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine Yapılmış Bazı
Başvuruların Tazminat Ödenmek Suretiyle Çözümüne Dair Kanun’un geçici 2. maddesinde
28/3/2023 tarihli ve 7445 sayılı Kanun’un 40. maddesi ile yapılan değişikliğe göre 9/3/2023
tarihi (bu tarih dâhil) itibarıyla derdest olan, yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığı
iddialarıyla yapılan başvurulara ilişkin olarak Tazminat Komisyonuna başvuru yolu
tüketilmeden yapılan başvurunun incelenmesinin bireysel başvurunun ikincil niteliği ile
bağdaşmayacağı neticesine varmıştır. Aynı maddeye göre anılan tarih itibarıyla derdest olan,
mahkeme kararlarının geç veya eksik icra edildiği ya da hiç icra edilmediği iddiasıyla yapılan
başvuruların da Tazminat Komisyonunca incelenebilmesi mümkün kılınmıştır. Bu durumda
yargı kararının geç veya eksik icra edildiği ya da hiç icra edilmediği iddiasını içeren somut
başvuru yönünden de aynı sonuca varılması gerekir (Hamdullah Gürleyik, B. No: 2019/1554,
16/11/2023, § 26).
5. Açıklanan gerekçelerle başvurunun bu kısmının başvuru yollarının
tüketilmemesi nedeniyle kabul edilemez olduğuna karar verilmesi gerekir.
B. Mülkiyet Hakkının İhlal Edildiği İddiası
6. Anayasa Mahkemesi, kamu kurumlarından olan çeşitli para alacaklarının
enflasyon karşısında değer kaybına uğratılmasına (veya uğratılarak ödenmesine) ilişkin
şikâyetleri inceleyerek uygulanacak anayasal ilkeleri belirlemiştir. Bu çerçevede kamu
makamlarından olan alacakların enflasyon karşısında önemli ölçüde değer kaybına
uğratılmasının (veya uğratılarak ödenmesinin) başvuruculara şahsi olarak aşırı ve olağan dışı
bir külfet yüklediğini belirterek mülkiyet hakkının ihlal edildiği sonucuna ulaşmıştır (bir
sosyal güvenlik ödemesi yönünden bkz. Ferda Yeşiltepe [GK], B. No: 2014/7621, 25/7/2017;
ihale alacağı yönünden bkz. ANO İnşaat ve Ticaret Ltd. Şti. [GK], B. No: 2014/2267,
21/12/2017; vergi iadesi alacağı yönünden bkz. Akel Gıda San. ve Tic. A.Ş., B. No: 2013/28,
25/2/2015; deprem nedeniyle tazminat yönünden bkz. Abdulhalim Bozboğa, B. No:
2013/6880, 23/3/2016; Yıldız Korkut, B. No: 2016/8532, 9/5/2019; açığa alınan memurun
maaş farklarının iadesi yönünden bkz. Vildan Utku Atalay, B. No: 2015/4812, 7/2/2019).
7. Somut başvuruda da anılan kararlarda açıklanan ilkelerden ve ulaşılan sonuçtan
ayrılmayı gerektiren bir durum bulunmamaktadır. Açıklanan gerekçelerle Anayasa’nın 35.
maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlal edildiğine karar verilmesi gerekir.
III. GİDERİM
8. Başvurucular, ihlalin tespiti ile maddi ve manevi tazminat ödenmesi talebinde
bulunmuştur. Başvuruda tespit edilen hak ihlalinin sonuçlarının ortadan kaldırılması için
yeniden yargılama yapılmasında hukuki yarar bulunmaktadır. Bu kapsamda kararın
gönderildiği yargı mercilerince yapılması gereken iş, yeniden yargılama işlemlerini
başlatmak ve Anayasa Mahkemesini ihlal sonucuna ulaştıran nedenleri gideren, ihlal
kararında belirtilen ilkelere uygun yeni bir karar vermektir (Mehmet Doğan [GK], B. No:
2014/8875, 7/6/2018, §§ 54-60; Aligül Alkaya ve diğerleri (2), B. No: 2016/12506,
7/11/2019, §§ 53-60, 66; Kadri Enis Berberoğlu (3) [GK], B. No: 2020/32949, 21/1/2021,
§§ 93-100). İhlalin ve sonuçlarının ortadan kaldırılması için yeniden yargılama yapılmasının
yeterli giderim sağlayacağı anlaşıldığından tazminat taleplerinin reddine karar verilmesi
gerekir.
IV. HÜKÜM
Açıklanan gerekçelerle;
A. Kararın icrası hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın başvuru yollarının
tüketilmemesi nedeniyle KABUL EDİLEMEZ OLDUĞUNA,
B. Mülkiyet hakkının ihlal edildiğine ilişkin iddianın KABUL EDİLEBİLİR
OLDUĞUNA,
C. Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının İHLAL
EDİLDİĞİNE,
D. Kararın bir örneğinin mülkiyet hakkının ihlalinin sonuçlarının ortadan
kaldırılması için yeniden yargılama yapılmak üzere Akşehir 2. Asliye Hukuk Mahkemesine
(E.2017/68, K.2020/457), (E.2015/445, K.2021/598), (E.2021/134, K.2021/326)
GÖNDERİLMESİNE,
E. Başvurucuların tazminat taleplerinin REDDİNE,
F. 1.992,30 TL harç ve 30.000 TL vekâlet ücretinden oluşan toplam 31.992,30 TL
yargılama giderinin başvuruculara MÜŞTEREKEN ÖDENMESİNE,
G. Ödemelerin kararın tebliğini takiben başvurucuların Hazine ve Maliye
Bakanlığına başvuru tarihinden itibaren dört ay içinde yapılmasına, ödemede gecikme olması
hâlinde bu sürenin sona erdiği tarihten ödeme tarihine kadar geçen süre için yasal faiz
UYGULANMASINA,
H. Kararın bir örneğinin Adalet Bakanlığına GÖNDERİLMESİNE 8/1/2025
tarihinde OYBİRLİĞİYLE karar verildi.
| Başkan | Üye | Üye |
| Basri BAĞCI | Yıldız SEFERİNOĞLU | Kenan YAŞAR |
Üye Üye
Ömer ÇINAR Metin KIRATLI