EnglishKAMULAŞTIRMA İŞLEMİNİN İPTAL SÜRECİNİN BAŞLANGIÇ AŞAMASI
İdare kamulaştırma kararı alınan taşınmaz için öncelikle satınalma usulüne uygun olarak taşınmaz maliki ile görüşür. Satınalma usulünde idare ile taşınmaz maliki arasında anlaşma sağlanamaması durumunda 2942 Sayılı Yasanın 10.maddesi uyarınca idare taşınmazın bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkesinde taşınmaz malikine Bedel Tespiti ve Tescil davası açar.
2942 Sayılı Yasasının Kamulaştırma bedelinin mahkemece tespiti ve taşınmaz malın idare adına tescili başlıklı Madde 10 – (Değişik: 24/4/2001 – 4650/5 md.) Kamulaştırmanın satın alma usulü ile yapılamaması halinde idare, 7 nci maddeye göre topladığı bilgi ve belgelerle 8 inci madde uyarınca yaptırmış olduğu bedel tespiti ve bu husustaki diğer bilgi ve belgeleri bir dilekçeye ekleyerek taşınmaz malın bulunduğu yer asliye hukuk mahkemesine müracaat eder ve taşınmaz malın kamulaştırma bedelinin tespitiyle, bu bedelin, peşin veya kamulaştırma 3 üncü maddenin ikinci fıkrasına göre yapılmış ise taksitle ödenmesi karşılığında, idare adına tesciline karar verilmesini ister.
Mahkeme, idarenin başvuru tarihinden itibaren en geç otuz gün sonrası için belirlediği duruşma gününü, dava dilekçesi ve idare tarafından verilen belgelerin birer örneği de eklenerek taşınmaz malın malikine meşruhatlı davetiye ile veya idarece yapılan araştırmalar sonucunda adresleri bulunamayanlara, 11.2.1959 tarihli ve 7201 sayılı Tebligat Kanununun 28 inci maddesi gereğince ilan yoluyla tebligat suretiyle bildirerek duruşmaya katılmaya çağırır. Duruşma günü idareye de tebliğ olunur. Mahkemece malike doğrudan çıkarılacak meşruhatlı davetiyede veya ilan yolu ile yapılacak tebligatta;
a)Kamulaştırılacak taşınmaz malın tapuda kayıtlı bulunduğu yer, mevkii, pafta, ada, parsel numarası, vasfı, yüzölçümü.
b)Malik veya maliklerin ad ve soyadları,
c) Kamulaştırmayı yapan idarenin adı,
d) 14 üncü maddede öngörülen süre içerisinde, tebligat veya ilan tarihinden itibaren kamulaştırma işlemine idari yargıda iptal veya adli yargıda maddi hatalara karşı düzeltim davası açabilecekleri,
e) Açılacak davalarda husumetin kime yöneltileceği,
f)14 üncü maddede öngörülen süre içerisinde, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda iptal davası açanların, dava açtıklarını ve yürütmenin durdurulması kararı aldıklarını belgelendirmedikleri takdirde, kamulaştırma işleminin kesinleşeceği ve mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedeli üzerinden taşınmaz malın kamulaştırma yapan idare adına tescil edileceği,
g) Mahkemece tespit edilen kamulaştırma bedelinin hak sahibi adına hangi bankaya yatırılacağı,
h) Konuya ve taşınmaz malın değerine ilişkin tüm savunma ve delilleri, tebliğ tarihinden itibaren on gün içinde mahkemeye yazılı olarak bildirmeleri gerektiği, Belirtilir. Mahkemece, kamulaştırılacak taşınmaz malın bulunduğu yerde mahalli gazete çıkıyor ise, bu mahalli gazetelerden birisinde ve Türkiye genelinde yayımlanan gazetelerin birisinde kamulaştırmanın ve belgelerin özeti en az bir defa yayımlanır.
İPTAL DAVASI AÇMA SÜRESİ
2942 Sayılı Yasanın Dava Hakkı başlıklı Madde 14 – (Değişik: 24/4/2001 – 4650/7 md.) Kamulaştırmaya konu taşınmaz malın maliki tarafından 10 uncu madde gereğince mahkemece yapılan tebligat gününden, kendilerine tebligat yapılamayanlara tebligat yerine geçmek üzere mahkemece gazete ile yapılan ilan tarihinden itibaren otuz gün içinde, kamulaştırma işlemine karşı idari yargıda iptal ve maddi hatalara karşı da adli yargıda düzeltim davası açılabilir. İdari yargıda açılan davalar öncelikle görülür.
İştirak halinde veya müşterek mülkiyette, paydaşların tek başına dava hakları vardır. Açılan davaların sonuçları dava açmayanları etkilemez.
Kanun metinlerinden de açıkça anlaşılacağı üzere İdare tarafından bedelin tespiti ve tescil davasının açılabilmesi için öncelikle 5.6.7. ve 8. maddelerde öngörülen şartlar gerçekleşmiş olmalıdır. Bu işlemlerin yapılmaması veya eksik yapılması durumunda açılacak dava, ön şartların noksanlığı sebebiyle reddedilecektir.2942 Sayılı Yasanın 10.maddesi uyarınca açılacak olan davada davacı İdare davalı sayısından bir fazla sayıda hazırladığı dava dilekçesinin her nüshasına aşağıdaki bilgi ve belgeleri eklemelidir;
-Kamu yararı kararı,
-Kamu yararı kararı onaya tabi ise yetkili makamın onayı,
-Taşınmazın tapu kaydı ve çapı,
-Kamulaştırılacak taşınmazın üzerine kamulaştırılan alanın işaretlendiği Krokisi.
-5-7. madde açıklamalarında izah edilen, “mülk sahibi ile ilgili bilgilerin toplanması” başlığı altında elde edilen bilgi ve belgelerin tamamı,
-8. madde gereğince satın alma usulünün denendiğine, ancak uzlaşma ve görüşme sağlanamadığına dair tebligat evrakları ve tutanaklar.
2942 Sayılı yasanın 10. madde gereğince Asliye Hukuk Mahkemesinde açılan kamulaştırma bedelinin tespiti ve tescil davasında mahkemece yapılan tebligattan itibaren taşınmaz sahibi davalı, 2942 Sayılı Yasanın 14.maddesi gereği 30 gün içinde idari yargıda kamulaştırma işleminin iptali için dava açabilir.Usulüne uygun yapılan tebligata rağmen 30 gün içinde dava açmayan taşınmaz malikinin bu hakkı düşer.Yani artık kamulaştırmanın iptali için dava açamaz.
2942 Sayılı Yasanın 14.maddesine göre , iptal davası açılmış ise dava sonuçlanıncaya kadar veya dava açma süresi bitinceye kadar kamulaştırma işlemi kesinleşmiş olmayacaktır.
İPTAL DAVASINDA GÖREVLİ VE YETKİLİ MAHKEME
Kamulaştırma işlemine karşı açılan iptal davasında görevli ve yetkili mahkeme ,kamulaştırma kararı Bakanlar Kurulunca alınmış ise, iptal davası Danıştay’da açılacaktır(DK, m.24/l-a). Diğer idarelerin aldığı kamulaştırma kararlarına karşı ise, taşınmazın bulunduğu yer idare mahkemesi yetkilidi r (İYUK, m.34/1).
Taşınmaz sahibi 30 günlük süre içinde, idari yargıda kamulaştırma işlemine karşı dava açıp yürütmenin durdurulması kararını aldığını, asliye hukuk mahkemesine sunmalıdır.Mahkemece yürütmenin durdurulması kararı verilmesi ve bunun Asliye Hukuk mahkemesine bildirilmesi durumunda , bu husus bekletici mesele yapılır .Yani asliye hukuk mahkemesi açılmış bedel tespiti ve tescil davasını, idari yargıdaki dava sonuçlanıncaya kadar bekletecektir. İdari yargıdaki iptal davası sonucunda, kamulaştırma işlemi iptal edilirse, asliye hukuk mahkemesi, idarenin bedel tespiti ve taşınmazın idare adına tescil talebini reddedecektir.
Yazan :Av.Ş.İrem Tandoğar Ekinci